Ίδρυση και πρώτα φιλικά
Ο Προοδευτικός Σύνδεσμος Φιλάθλων «Ελλάς» Σύρου (ΠΣΦ Ελλάς) ιδρύθηκε το 1929 ως ποδοσφαιρικό σωματείο και το 1938 ως επίσημος σύλλογος από το Πρωτοδικείο με ιδρυτικό Δ.Σ. τους: Λεονταρίτη, Φλυτζάνη, Κορρέ, Ρουσουνέλλο, Μουχτόπουλο. Μεταπολεμικά πρωτοαναφέρεται στις 10 Ιουνίου 1946, όταν έφερε 2-2 (0-2) σε φιλικό αγώνα με τον Α.Ο. Κηφισιάς. Αγωνίστηκαν οι: Μπούμπουλης, Σικαρόπουλος, Συρίγος, Σκορδής, Μελάνης, Χαλκιάς, Μπαλτάς, Λιγνός, Ξαγοράρης, Βεντούρης, Ρούσσος. Το Σεπτέμβριο του 1946 φιλοξένησε τον ισχυρό Ηλυσιακό από τον οποίο ηττήθηκε με 1-5, αν και προηγήθηκε με γκολ του Τόπακα. Το Νοέμβριο του ίδιου έτους έγινε δεκτή ως επίσημο σωματείο από την ΕΠΟ χωρίς να ενταχθεί σε κάποια τοπική Ένωση, αν και αρχικά μαζί με τον Άρη Σύρου είχαν ζητήσει να ενταχθούν στην “Ένωση Αιγαίου”. Έτσι, η Ελλάς (και ο Άρης, ο οποίος όμως δεν επισημοποιήθηκε) βρέθηκε εκτός επίσημων ποδοσφαιρικών πρωταθλημάτων. Η μοναδική επίσημη διοργάνωση που μετείχε ήταν το Κύπελλο Ελλάδος.
Κατά τα άλλα έδινε μόνο φιλικά ματς, μόνη της ή με ενίσχυση ως “Μικτή Σύρου” με αντιπάλους διάφορες ομάδες του κέντρου που προσκαλούσε στο νησί, καθώς και με κλιμάκια της Εθνικής Ενόπλων. Επίσης, διοργάνωνε φιλικά τουρνουά, καλύπτοντας τα έξοδα φιλοξενίας των αντιπάλων. Επειδή δεν υπήρχε κοινόχρηστο γήπεδο, αναγκαζόταν να χρησιμοποιεί το γήπεδο της Στρατιωτικής Σχολής Εφέδρων, με αντίτιμο το 10% των εισπράξεων, γεγονός που καθιστούσε ασύμφορη την πρόσκληση συλλόγων και ανάγκασε τους διοικούντες να ζητήσουν το 1947 από το Υπουργείο Στρατιωτικών να τους παραχωρείται το γήπεδο δωρεάν. Ωστόσο, η κατάσταση αντί να βελτιωθεί χειροτέρευσε, μιας και κάποιες φορές δεν δινόταν καθόλου το γήπεδο, όπως στις 26 Οκτωβρίου 1949 όταν ματαιώθηκε ο επίσημος αγώνας Κυπέλλου Ελλάδος με τον Έσπερο Καλλιθέας, επειδή ο διοικητής δεν το έπέτρεψε τη χρήση του γηπέδου. Για το θέμα υπάρχουν συνεχείς παραστάσεις διαμαρτυρίας και τα επόμενα χρόνια από τον αντιπρόσωπο του Π.Σ.Φ. “Ελλάς” στην ΕΠΟ, Κων. Τζίτζη.
Η Ελλάς Σύρου ήταν δημοφιλής ομάδα και εκτός Σύρου, όπως αποδεικνύει ένα δημοψήφισμα που διοργάνωσε το Σεπτέμβριο του 1949 η Αθλητική Ηχώ μεταξύ των αναγνωστών της, οι οποίοι ψήφισαν το επαρχιακό σωματείο που συμπαθούσαν. Η “Ελλάς” πήρε την 6η θέση με 311 ψήφους, πίσω από την Παναχαϊκή, τον Διαγόρα Ρόδου, την Α.Ε. Καβάλας και τις δυο ομάδες του Βόλου, Ολυμπιακό και Νίκη, αφήνοντας πίσω της γνωστούς συλλόγους, όπως: Παναιτωλικός, Απόλλων Καλαμάτας, ΟΦΗ, Εργοτέλης Ηρακλείου, Παναιγιάλειος κ.ά.
Την περίοδο 1946-1951 φιλοξένησε μεταξύ άλλων ομάδες του κέντρου και άλλων περιοχών με τα εξής αποτέλεσματα: Πανιώνιο (2-3), Ολυμπιακό Πειραιά (2-5), Παναθηναϊκό (0-2), Αθηναϊκό (1-0), Πανναυπλιακό (1-0), Χαλκηδών (2-0), Μικτή Χίου (4-2), Αργοναύτη Πειραιά (2-3), Α.Ε. Χαλανδρίου (0-3) κλπ. Την ίδια περίοδο στην ομάδα αγωνίστηκαν οι εξής παίκτες: Τζουβελέκης, Δάρρας, Αναργύρου, Βαμβακάρης, Βαμβακούσης, Γρυπάρης, Σκαρόπουλος, Λιγνός, Ζαρμπόνης, Χάλαρης, Χαλκιάς, Χλαμπάνης, Μπάρμης, Ξαγοράκης, Καλουδάς, Ζαμπλάκος, Αργουδέλης, Μαρκουίζος, Συρίγος Σ., Συρίγος Γ., Κουμούλας, Γαβριήλ, Γεραγάλας.
Πορεία στο Κύπελλο Ελλάδος
Η Ελλάς μετείχε μόνο στο Κύπελλο Ελλάδος από τη σεζόν 1947-48. Συνήθως αποκλειόταν από τον α΄ γύρο αλλά είχε την ευκαιρία να δώσει ένα επίσημο ματς με κάποια ισχυρή ομάδα του κέντρου, στο οποίο δινόταν πανηγυρικός τόνος. Οι πρώτες παρουσίες της στο θεσμό ήταν οι ακόλουθες.
Το 1947-48, στην πρώτη συμμετοχή της, φιλοξένησε τον ισχυρό Φωστήρα, στις 16 Νοεμβρίου 1947, από τον οποίο ηττήθηκε με 1-4 (ημίχρονο 1-2 με γκολ του Γαβριήλ]. Ο πρώτος επίσημος αγώνας της ομάδας διαφημίστηκε με ειδική προκήρυξη που εξέδωσε η διοίκηση του συλλόγου, στο οποίο καλούσε τους φιλάθλους να έρθουν στο γήπεδο:
“Συριανοί, ένα όνειρο πολλών ετών πραγματοποιείται την προσεχήν Κυριακήν 16 τρέχοντος και ώραν 3μ.μ. Η “Ελλάς” ως σωματείον ανήκον εις την ΕΠΟ αγωνίζεται δια το Κύπελλον Ελλάδος μετά της ισχυράς ομάδας του Φωστήρος Αθηνών, α΄ κατηγορίας. Δεν πρέπει να λείψη κανείς από αυτόν τον αγώνα. Ενισχύσατε δια της παρουσίας σας το ηθικόν της ομάδος μας εις τον ιστορικόν αυτόν αγώνα.”.
Το 1948-49 κληρώθηκε με τον Αστέρα Αθηνών, από τον οποίο συνετρίβη με 6-0 (4-0).
Το 1949-50 αποκλείστηκε χωρίς να αγωνιστεί. Είχε κληρωθεί με τον Έσπέρο Καλλιθέας και ο αγώνας ορίστηκε για τις 26 Οκτωβρίου 1949. Όμως, δεν δόθηκε το γήπεδο για τη διεξαγωγή του αγώνα και ο αγώνας ματαιώθηκε υπέρ του Εσπέρου.
Το 1950-51 κληρώθηκε με τον Αίαντα Σαλαμίνας. Ήταν η πρώτη φορά που πάλαιψε στα ίσα για την πρόκριση, χάνοντας 1-0 από γκολ που μπήκε στο 75΄. Οι Συριανοί υπέβαλαν ένσταση για τη διαιτησία, ισχυριζόμενοι πως ο διαιτητής σφύριξε τη λήξη δέκα λεπτά νωρίτερα.
Το 1951-52 κατάφερε για πρώτη φορά να προκριθεί στον επόμενο γύρο. Αρχικά, απέκλεισε τον Πανελευσινιακό με 1-0 (το γκολ στο 20΄ με πέναλτι) στη Σύρο και στη συνέχεια αντιμετώπισε στη Σαλαμίνα τον τοπικό Αίαντα, από τον οποίο ηττήθηκε με 5-1 (2-1).
Το 1952-53 αποκλείστηκε από τον συμπολίτη της Άρη Σύρου (1-2), ο οποίος μετείχε για πρώτη φορά στη διοργάνωση μετά την ένταξή του στην ΕΠΟ.
Το 1953-54 αποκλείστηκε πάλι από τον Άρη, με τον οποίο έκτοτε θα αγωνίζεται κάθε χρόνο στον α΄ γύρο, αφού ήταν η μοναδική άλλη επίσημη ομάδα στο νησί. Ηττήθηκε 2-3 στην παράταση, αν και προηγήθηκε 2-0 με τον Χατζηνιάν (10΄, 15΄).
Τα επόμενα χρόνια η Ελλάς πάντα υστερούσε του Άρη στον αγώνα κυπέλλου και σταδιακά επικράτησε φανατική ατμόσφαιρα μεταξύ των δύο αντιπάλων. Στο παιχνίδι για τη σεζόν 1958-59 τα πράγματα ξέφυγαν από τον έλεγχο, με αποτέλεσμα, ενώ η Ελλάς προηγείτο με 2-1, ο διαιτητής να διακόψει τον αγώνα στο 22΄ της παράτασης εις βάρος του Άρη, όταν του επιτέθηκε ο παίκτης του Άρη Γαλαίος. Ο παίκτης τιμωρήθηκε με αποκλεισμό ενός έτους, ενώ με ένα μήνα τιμωρήθηκαν οι Δούναβης (Άρη) και Ιωσηφίδης (Ελλάδος) που συνεπλάκησαν μεταξύ τους. Τελικά, μηδενίστηκε και η δε Ελλάς διότι εχρησιμοποίησε παίκτη χωρίς δελτίο.
Τέλος, το 1959-60 στον α΄ γύρο απέκλεισε τον Άρη με 4-0, και στη συνέχεια υποδέχτηκε στον Ατρόμητο Πειραιά αλλά δεν είναι γνωστό το σκορ.
Συγχώνευση με Άρη και επανίδρυση
Το 1968 η δικτατορία επέβαλε τη συγχώνευσή της με τον Άρη Σύρου, από την οποία δημιουργήθηκε ο Α.Ο. Σύρου. Το αντάλλαγμα ήταν η ένταξη του νέου συλλόγου στην Ε.Π.Σ. Πειραιώς, όπου ανέβηκε αμέσως τις κατηγορίες και έφτασε στη Β΄ Εθνική.
Μετά την πτώση της χούντας επανιδρύθηκε υπό τον τίτλο Αθλητικός Προοδευτικός Όμιλος «Ελλάς» (ΑΠΟ Ελλάς) και από το 1980 που συστάθηκε η Ε.Π.Σ. Κυκλάδων μετέχει στην Α΄ κατηγορία της ΕΠΣΚ έχοντας πρωταγωνιστικό ρόλο. Έχει κατακτήσει τέσσερις φορές το πρωτάθλημα και δυο φορές το κύπελλο Κυκλάδων. Το 1991 ως πρωταθλητής Κυκλάδων μετείχε για πρώτη φορά στη Δ΄ Εθνική. Στη Δ΄ Εθνική έλαβε μέρος άλλες δύο σεζόν.
Τίτλοι-Διακρίσεις
Πρωταθλητής Κυκλάδων (6): 1987, 1991, 1995, 2007, 2022, 2023
Κυπελλούχος Κυκλάδων (2): 1983, 1996
Φιναλίστ Κυπέλλου Κυκλάδων (2): 1991, 2007
Στη Δ΄ Εθνική
1991-92 (2ος όμιλος): 14η θέση/17 ομ., 24 β., 33-71 γκολ
1995-96 (1ος όμιλος): 15η θέση/18 ομ., 19 β., 32-80 γκολ, τιμ. -6 β.
2007-08 (8ος όμιλος): 14η θέση/14 ομ., 16β., 24-65 γκολ, τιμ. -3 β.
Τμήμα Ποδοσφαίρου γυναικών
Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 με αρχές της δεκαετίας ’90, η Ελλάς διατηρούσε επιτυχημένη ομάδα γυναικείου ποδοσφαίρου, η οποία μετείχε στο Πρωτάθλημα Ελλάδας ποδοσφαίρου γυναικών. Τη σεζόν 1990-91 αγωνίστηκε στην Α΄ Εθνική κατηγορία, από την οποία υποβιβάστηκε.
Α΄ Εθνική (Νότιος όμιλος)
1990-91: 11η θέση/12 ομάδες, 5 β. (26-50 γκολ).
